8/2015 My Mentor in Faith

ENG BAHSAMSEI-A

Zopa mawlmang ve tak niin, kan khua-ah hian an lo sawikhawm a ni awm e.  Rambuai lai khan naupang fel tawh tak, tuium kherh rual a ni ve tawh a. Saiha lamah a awm tak daih avangin an khua pawhin an hre vak lo. Mi inngaitlawm tak, mite zai ngai em em a ni. Tihsual hlauh avanga mite rawn reng thin niin, tihsual erawh a neih ka hre lo. Kum 35 a nihin nupui a nei a, a hunlai chuan a tlai mah mah emaw tih tur khawpa leng tul a ni.

Kan khua-ah lo let lehin nupui fanau te nen an khawsa a. Veng danga awm an nih avangin ka hrechiang ngai lo a. Naupang thil hriat chuan ka hre ruai ruai thin. Kum 60 ral kai tawh mah nise Pa che awlsam leh mawng zang tak a nih avangin a virvat a la tha vat vat hle. Khawtlangah eng teh ualah an ngai ngai lo a, an en liam ve mai thin a ni awm e.

Khawsak harsatna leh rualawhna hian duh loh lamah mihring hi a hruai thei a. Ani pawh hi chuti ang zinga mi a  ni. Kan veng YMA ten Ruihhlo do kumah beihpui an thlak lai khan a tuartu leh chhinchhiah pawlah a lo tang ve tawh a. Zu zuar chhungte chu an sim loh chuan vaukhanna dengkhawng tak pe-in Sorkar thuneihna kuta hlan mai pawh duh tawk lova vengchhung atanga hnawhchhuah tur tih a ni mauh mai.

Zu bawiha tang laklawh chu chuti ang vauna mai mai chuan a simtir lo khawp mai. Jail-ah simna a awm lo a, sim tuma lut lah a ni hek lo. Jail atanga lo haw pawh nise thih ngawt ai chuan Zu zawrha bul tan leh mai loh chu nunkhawchhuahna tur a awm lo a ni. Ei leh in pe turin vantlang kut a zum a, inhlawhfakna siam turin chhungtin hi an hausa tawk si lo. Hna thawh tur nei ten  hlawhfa anlak erawh a bang chuang lo. 

An chhungkaw harsatna hi kohhran leh YMA harsatna a tling zo lo a, hrethiam pha reng an awm si lo a nih kha. Pa tling a rum a, a tu leh fa te ngaihtuahin chakna reng a nei si lo. Vengchhung atanga hnawhchhuah a nih lai khan a kutkawiha sak, an chhungkaw inhumhimna ngei pawh a luah lum thei ta si lo. Chhuhsak hmingpu ni miah si lovin daipawnah an pet chhuak ta a nih kha. Chhung ten an fuihna leh zilhna zawng zawng hrechhuakin, sim turin khua a tlai zo ta.

Patling awp chhungkua ve meuh an vahvaih chuan eng nge lo thleng thin i hria em? Mawhpuh tur leh indemna bak a hring chhuak lo. Chhungkua a keh darh ta. Khaw nge laina te? Khawnge hmangaihtu te? Awm reng si hian an bo duak a ni. Mahnia mal tawrh hi a zia awm zawk a nih pawhin engmah hre tham lo fate hian hriat an nei ang tih a hlauhawm zawk thin a. 

Khawlaiah tei ruk rukin nupui fanau pemsan ta te ngaihtuah lo a ni lo a, lungleng lo a ni hek lo. A harsatna zawng zawng te chu huaisen taka hmachhawn mai loh chu tih theih a nei lo. Harsatna tawh laia chhawn chhaih leh bawl tum an awm thin a, hmusittu thinlung an nei a ni ngei ang. Taksa leh nun kawng tha zawh tura Invawn uluk leh nun siam tha tura beih har tur zia i ngaihtuah ngai em? Inthlahdah a awl a, hmui hmul leh sam a sei zung zung a, nui si hian a hlim theih thin loh a ni.

A sam a lo sei zo ta a, sam met tura sum sen ngai ngaihtuah chuan a awm ang anga awmtir a, duh reng vanga zuah ang maiin a sam a zuah a lo ngai ta. A hming ang an awm ve nual a, mi ten an hming an lam tam a. Hriatfin a lo awl tal vang nge awlsamna zawn a ngaih vang zawk. Tara lama a samsei tawn kawh luah chu hmusittu ten Eng Samseia ti ve ta mai lo a, Eng Bahsamsei-a an tih te khan mite ngaihdan tur i hre mai lo maw? Chakma ho chuan an tlin lohna leh piansualna hmangin hming an sak belh mai a. An ko el ve kher ka hre ngai lo a. Eng Bahsamsei-a tiin koh el zuk ni tlat a.

Mahni inlum ngei pawh ramriak ang maia khawsak theihna-ah a inkulh a, tapchhak atanga engkim ban kual theih tur leka zau-a khawsak hi a inhmeh bik riau hian a hriat a ni. Tunah erawh zawng khawi hmunah pawh zahpuiawm tawh lo tur inhumhimna tur chenna a nei tawh a ni. Pathianin a nun a khawih a, kohhran belin nun tlawm takin  a hun a lo hmang ta a ni. He lai tak hi a ni chhanchhuahna chu. Krista avangin a hlu-in a mawi bik a ni.

Pathian kohna a nih avangin kohhran Biakin enkawl turin a dil ve a. Enkawl tura  ruat a nih angin a hlawh pawisa tam lam ngaihtuah lovin lungawi lohna leh vuina tur reng a hre lo. A hlawh let aia tam fe hlawha thawk tura sawm a nih pawhin tawngtaina nen Pathian a rawn a, Rawngbawlna nasa zawk a nih avangin he Biakin kalsan hi a thei lo a ni. Ani tel lo chuan Kohhran a kal thei ta lo a, Pathian Biakina thawh apiangin Pu Enga hming lam lo chuan kan kim mawh khawp mai. Mahnia khawsa a nih avang hian chaw ei thulh raka Biakin lama hun a hmang thin hmuh hian  ka tuiral a. Ka tawngtaisak fo thin. 'Ka nun hian Lalpa a chawimawia' tih Mari thusawi hi a sawi ni awm zawk tak a ni a, mahse a sawi ngai lo. Sawi lo mah se a nun chuan erawh chuan a sawi a ni.

Ka mangan leh lungngaih chang chuan Biakin ka bel thin a. Biakin tuala hlim hmel taka min lo lawm thin ka hmuh hian ka awt fo thin a ni. Charles Mackay ten Dee luipui kam a, "I envy no body, no, not i, nobody envied me" ti a, lungawi taka chhangphut a her chunga, thiam leh thiam lo, aw lai tlawk leh hnawk deuh reuha "Tumah ka awt lo a, tuman min awt hek lo" ti-a hla a sa tur hmel kha ka mitthla fo thin a. England lal meuh pawh khan kha lungawina chu a awt a nih kha. Khawvelah chuan thil har tak tur a ni a, Pathian nena lungawi erawh a awlsamin, thil khirh tak erawh a ni lawi si.

Ka hlim leh lawm chang chuan biakinah ka kal thin a. Alo awm chuan min lo lawm bawk thin. "A biakin hung chhung kawtlaia ni khat awm hi ni sang khat awm ai chuan a tha zawk a ni" tih hi a takin ka hmu a, a la dik telh telh dawnin ka hre thin.

(Ama phalna lak a ni a, mahse chhuah chhawn erawh phal loh a ni.)